
กรดอะมิโนจำเป็น ในพืช สำคัญต่อร่างกายยังไง?
- Fiona
- 12 views

กรดอะมิโนจำเป็น ในพืช เป็นประเด็นที่น่าสนใจ ในยุคที่ผู้คนหันมามองหาแหล่งโปรตีนจากธรรมชาติ และอาหารจากพืชมากขึ้น ทั้งในด้านสุขภาพ และความยั่งยืน บทความนี้จะพามาดูว่า กรดอะมิโนจำเป็น จริงๆแล้วคืออะไร ทำไมสำคัญต่อร่างกาย และพืชรอบตัวเราชนิดไหนบ้าง ที่มีกรดอะมิโนจำเป็น
- กรดอะมิโนจำเป็นคืออะไร?
- กรดอะมิโนจำเป็น ในพืช
- ประโยชน์ของกรดอะมิโนจำเป็น
กรดอะมิโน Essential คืออะไร?
กรดอะมิโนจำเป็น คือกรดอะมิโน ที่ร่างกายสร้างเองไม่ได้เลย ต้องได้รับจากอาหารเท่านั้น เพราะมันเป็นส่วนประกอบพื้นฐานของโปรตีน ที่เกี่ยวข้องกับการทำงานหลายอย่างในร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ การสร้างฮอร์โมน เอนไซม์ หรือแม้แต่สารสื่อประสาท ที่มีผลต่ออารมณ์ และการนอนหลับ
กรดอะมิโนกลุ่มนี้ รวมทั้งหมด 9 ชนิดเช่น lysine, leucine, valine, tryptophan และ methionine ซึ่งแต่ละตัว ก็มีบทบาทเฉพาะของตัวเอง การได้รับให้เพียงพอในแต่ละวัน จึงสำคัญต่อทั้งพลังงาน ภูมิคุ้มกัน และสุขภาพโดยรวมของเรา ทำให้การเลือกอาหารที่มีโปรตีนคุณภาพดี เป็นเรื่องที่ควรใส่ใจในชีวิตประจำวัน (24 เมษายน 2025) [1]
ประวัติของกรดอะมิโนจำเป็น
ประวัติของกรดอะมิโนจำเป็นเริ่มต้นขึ้น จากการค้นพบกรดอะมิโนชุดแรก ในช่วงต้นศตวรรษที่ 1800 เมื่อมีการแยกสารอย่าง asparagine ในปี 1806 และ leucine ในช่วงราวปี 1820 ซึ่งช่วยให้นักวิทยาศาสตร์ เข้าใจว่าร่างกาย ประกอบด้วยโมเลกุลโปรตีนที่ซับซ้อน และมีกรดอะมิโนเป็นหน่วยพื้นฐาน
การค้นพบเหล่านี้ ทำให้เกิดความสนใจศึกษาโครงสร้าง และบทบาทของกรดอะมิโนต่อร่างกายมากขึ้นเรื่อยๆ จนกระทั่งช่วงทศวรรษ 1930 งานวิจัยของ William Cumming Rose เป็นจุดเปลี่ยนสำคัญ เขาศึกษาโดยให้มนุษย์กินอาหารที่มีกรดอะมิโนแยกชนิดอย่างเป็นระบบ
และได้ทำการค่อยๆตัดกรดอะมิโนแต่ละตัวออกจากอาหาร เพื่อดูผลต่อสมดุลไนโตรเจนในร่างกาย ผลการทดลอง ทำให้เห็นชัดว่ามีกรดอะมิโนบางตัว ที่ร่างกายไม่สามารถสร้างเอง และเมื่อขาด จะเกิดภาวะเสียสมดุลทันที จึงเป็นที่มาของการกำหนด กรดอะมิโนจำเป็นทั้ง 9 ชนิดที่เรารู้จักในปัจจุบัน (8 พฤศจิกายน 2025) [2]
กรดอะมิโนจำเป็นพบในอาหารใด?
กรดอะมิโนจำเป็น พบได้มากในอาหารหลายประเภท โดยแหล่งที่ให้ครบทั้ง 9 ชนิดมักอยู่ในอาหารโปรตีนจากสัตว์ เช่นเนื้อสัตว์ ไข่ นม และปลา ซึ่งมีสัดส่วนกรดอะมิโน ที่ร่างกายใช้ได้ดี และย่อยง่าย นอกจากนี้อาหารกลุ่มโปรตีนเข้มข้น เช่นเวย์โปรตีน หรือเคซีน ก็เป็นแหล่งที่มีความสมบูรณ์สูงเช่นกัน
ในอาหารจากพืช แม้บางชนิด จะมีกรดอะมิโนจำเป็นไม่ครบ หรือมีปริมาณน้อยในบางตัว แต่หลายกลุ่มเป็นแหล่งที่ดี เช่นถั่วเมล็ดแห้งต่างๆ ถั่วเหลืองและผลิตภัณฑ์ ข้าวโอ๊ต ควินัว เมล็ดฟักทอง เมล็ดทานตะวัน งา สาหร่าย ผักใบเขียว และเห็ดบางชนิด การสลับกินแบบผสมผสาน ช่วยให้ได้รับกรดอะมิโนจำเป็นครบถ้วนได้
ยกตัวอย่าง กรดอะมิโนจำเป็น ในพืช

- พืชอะไรที่มี Lysine สูง ยกตัวอย่างเช่น ถั่วเหลือง, ถั่วแดง, ควินัว
- พืชอะไรที่มี Leucine สูง ยกตัวอย่างเช่น ถั่วลูกไก่, เมล็ดฟักทอง, ข้าวโอ๊ต
- พืชอะไรที่มี Isoleucine สูง ยกตัวอย่างเช่น ถั่วแดง, เมล็ดทานตะวัน, ถั่วเหลือง
- พืชอะไรที่มี Valine สูง ยกตัวอย่าง ข้าวโอ๊ต, ถั่วลันเตา, ถั่วเหลือง
- พืชอะไรที่มี Threonine สูง ยกตัวอย่าง สาหร่ายสไปรูลินา, เห็ดหอม, ถั่วเขียว
- พืชอะไรที่มี Tryptophan สูง ยกตัวอย่าง เมล็ดฟักทอง, ถั่วเหลือง, งาดำ
- พืชอะไรที่มี Methionine สูง ยกตัวอย่างพืช งาดำ, ควินัว, เมล็ดฟักทอง
- พืชอะไรที่มี Phenylalanine สูง ยกตัวอย่างพืช ถั่วลันเตา, ถั่วเหลือง, เมล็ดทานตะวัน
- พืชอะไรที่มี Histidine สูง ยกตัวอย่างพืช ถั่วลูกไก่, ควินัว, ถั่วเหลือง
กรดอะมิโนจำเป็นมีกี่ชนิด อะไรบ้าง?
กรดอะมิโนจำเป็นมี 9 ชนิด ได้แก่
- Histidine ช่วยสร้างฮิสตามีนที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน การย่อยอาหาร และการนอน
- Isoleucine เกี่ยวข้องกับพลังงาน การฟื้นฟูกล้ามเนื้อ และภูมิคุ้มกัน
- Leucine สำคัญต่อการสร้างกล้ามเนื้อ การซ่อมแซมเนื้อเยื่อ และควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด
- Lysine มีบทบาทในการสร้างคอลลาเจน ฮอร์โมน เอนไซม์ และช่วยการดูดซึมแคลเซียม
- Methionine เกี่ยวข้องกับการเผาผลาญไขมัน การกำจัดสารพิษ และเป็นแหล่งซัลเฟอร์
- Phenylalanine เป็นสารตั้งต้นของไทโรซีน ซึ่งใช้สร้างโดพามีน อะดรีนาลีน และนอร์อะดรีนาลีน
- Threonine สำคัญต่อโครงสร้างคอลลาเจน อีลาสติน และสนับสนุนการทำงานของระบบภูมิคุ้มกัน
- Tryptophan ช่วยสร้างเซโรโทนินที่เกี่ยวกับอารมณ์ การนอน และความอยากอาหาร
- Valine เกี่ยวข้องกับพลังงาน ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ และการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ
ที่มา: A Guide to Essential Amino Acids (9 มกราคม 2025) [3]
ประโยชน์ กรดอะมิโนจำเป็นในพืช คืออะไร?
- ช่วยสร้างและซ่อมแซมเนื้อเยื่อ กรดอะมิโนจำเป็นเป็นส่วนประกอบสำคัญ ในการสร้างโปรตีนของกล้ามเนื้อ ผิวหนัง และอวัยวะต่างๆ ทำให้ร่างกายสามารถซ่อมแซมความเสียหาย และฟื้นฟูตัวเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ
- สนับสนุนระบบภูมิคุ้มกัน กรดอะมิโนอย่าง lysine และ histidine มีบทบาทในการสร้างโปรตีนภูมิคุ้มกัน และสารควบคุมการอักเสบ ช่วยให้ร่างกายต่อสู้กับเชื้อโรคได้ดีขึ้น
- เกี่ยวข้องกับพลังงาน และความแข็งแรงของกล้ามเนื้อ โดยเฉพาะ leucine, isoleucine และ valine ที่ช่วยให้ร่างกายผลิตพลังงาน ขณะออกกำลังกาย ลดการสลายกล้ามเนื้อ และเพิ่มประสิทธิภาพของการฟื้นตัวหลังการใช้งาน
- ช่วยในการสร้างฮอร์โมนและเอนไซม์ กรดอะมิโนจำเป็นหลายชนิด เป็นวัตถุดิบของฮอร์โมนสำคัญ เช่นอินซูลิน รวมถึงใช้สร้างเอนไซม์ที่ จำเป็นต่อการย่อยอาหาร และการเผาผลาญ
- ส่งผลต่อการนอน อารมณ์ และระบบประสาท Tryptophan เป็นตัวตั้งต้นของเซโรโทนิน ซึ่งมีผลต่ออารมณ์ การนอน และความอยากอาหาร รวมถึง phenylalanine เป็นสารตั้งต้นของโดพามีน และนอร์อะดรีนาลีน ที่เกี่ยวข้องกับสมาธิและอารมณ์
- ช่วยควบคุมสมดุลไนโตรเจนในร่างกาย กรดอะมิโนจำเป็นช่วยรักษาสมดุลของไนโตรเจน ซึ่งเป็นตัวชี้วัดการใช้โปรตีนของร่างกาย หากได้รับไม่เพียงพอ จะทำให้การสร้างโปรตีนลดลง และร่างกายเริ่มสลายกล้ามเนื้อ
- สนับสนุนการเจริญเติบโตในวัยเด็ก และการฟื้นตัวของผู้ใหญ่ เพราะเป็นโครงสร้างพื้นฐาน ของการสร้างเซลล์ใหม่ เด็กจึงต้องการในปริมาณที่มากกว่า ส่วนผู้ใหญ่ใช้เพื่อซ่อมแซมร่างกาย และรักษามวลกล้ามเนื้อ
กรดอะมิโนจำเป็น ในพืช กล่าวโดยสรุป
กรดอะมิโนจำเป็นพบในพืชหลากหลายชนิด เช่นถั่ว ธัญพืช เมล็ดพืช ผักใบเขียว เห็ด และสาหร่าย ต่างมีโปรตีน และกรดอะมิโนจำเป็น แม้บางชนิดอาจขาดตัวใดตัวหนึ่ง แต่เมื่อกินแบบผสมผสานก็ช่วยให้ร่างกายได้รับกรดอะมิโนครบทั้ง 9 ชนิดได้อย่างไม่ยาก จึงถือว่าอาหารพืช สามารถเป็นแหล่งโปรตีนคุณภาพดีได้
ปัจจัยที่ส่งผลต่อ กรดอะมิโนจำเป็นในพืช
ปัจจัยที่ส่งผลต่อปริมาณกรดอะมิโนในพืช มีหลายอย่าง เช่นสายพันธุ์พืช ซึ่งกำหนดระดับโปรตีนแตกต่างกัน สภาพดินและสารอาหาร มีผลโดยตรง ต่อการสร้างกรดอะมิโน สภาพอากาศและแสงแดด ที่กระทบต่อการสังเคราะห์โปรตีน ระยะเก็บเกี่ยว เพราะพืชที่แก่เต็มที่จะมีกรดอะมิโนมากกว่า รวมถึงวิธีการแปรรูป และการปรุงอาหารก็มีผล
กรดอะมิโนจำเป็นควรทานกับอะไร?
ควรทานคู่กับคาร์โบไฮเดรตเชิงซ้อน เพื่อช่วยให้ร่างกายใช้กรดอะมิโนได้ดีขึ้น ในกระบวนการสร้างพลังงาน พร้อมทั้งทานร่วมกับไขมันดี เพื่อช่วยให้ร่างกายดูดซึมสารอาหารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการสร้างฮอร์โมนได้ดีขึ้น และวิตามินบีรวม จะช่วยสนับสนุนกระบวนการสังเคราะห์โปรตีนโดยรวม
- Tags: สุขภาพ


