กระทิง หรือ สารภีทะเล (Alexandrian Laurel)

OTP
9 ก.ค. 24
17:10
110 views

กระทิง หรือ สารภีทะเล (Alexandrian Laurel) คือ ต้นไม้ชนิดหนึ่ง เป็นไม้ยืนต้นที่มีความสูงปานกลาง มีความเชื่อกันว่า การปลูกต้นสารภีทะเล ไว้ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ จะปกป้องเสนียดจัญไร มิให้กล้ำกรายเข้ามาในบ้านได้ พร้อมสรรพคุณทางยามากมาย เรามาทำความรู้จักกับต้นกระทิงกันได้ในบทความนี้

กระทิง ข้อมูลทั่วไป

ชื่อ : กระทิง หรือ สารภีทะเล
ชื่อเรียกอื่นๆ : กระทึง กากะทิง ทิง เนาวกาน สารภีทะเล สารภีแนน กาทึง ทึง
ชื่อภาษาอังกฤษ : Alexandrian Laurel
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Calophyllum inophyllum L.
วงศ์ : Guttiferae
ถิ่นกำเนิด : ประเทศแถบอินโดจีน เช่น ไทย พม่า ศรีลังกา ลาว เขมร มาเลเชีย เวียตนาม อินเดีย

ต้นกระทิง เป็นพันธุ์ไม้ ที่มีถิ่นกำเนิดใน แถบอินโดจีน (ไทย พม่า ลาว เวียดนาม เขมร มาเลเซีย อินเดีย ศรีลังกา) ในประเทศไทยมีต้นกระทิงอยู่ 2 ชนิด ชนิดแรกใบสีเขียว (Calophyllum inophyllum Linn.) ส่วนอีกชนิดจะเป็นใบสีแดง (Calophyllum polyanthum Wall. ex Choisy) แต่เรามักนิยมใบเขียวกันมากกว่า [1]

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์

ต้นกระทิงนั้นจัดว่าเป็น “ต้นไม้ดอกหอม หายาก” ประเภทเดียวกันกับ มังตาน และ “ต้นไม้หายาก ประเภทยืนต้น” อย่าง จันผา เป็นต้น ที่มีดอกกลิ่นหอม ประทับใจแด่ผู้พบเห็น

ลำต้น : จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ไม่ผลัดใบ เรือนยอดเป็นทรงพุ่มทึบความสูงของต้นประมาณ 8 – 20 เมตร
เปลือก : ต้นเป็นสีน้ำตาลเข้มหรือสีแดงเข้ม ต้นเมื่อแก่จะแตกเป็นร่อง ภายในมียางสีเหลืองใส ๆ เปลือกด้านในเป็นสีชมพู เปลือกของต้นมีสารแทนนินอยู่ 19%
แก่นไม้ : เป็นสีน้ำตาลอมแดง ตายอดเป็นรูปกรวยคว่ำ มีขนสีน้ำตาลปนสีแดงอยู่ประปราย
ใบ : ใบเป็นใบเดี่ยวออกเรียงตรงข้ามกัน ลักษณะของใบเป็นรูปรี โคนใบสอบ ปลายใบมนกว้าง ใบมีความกว้างประมาณ 4 – 8 ซม.และยาวประมาณ 8 – 15 ซม. ใบเป็นสีเขียวเข้ม เนื้อใบค่อนข้างหนาแข็งและเกลี้ยง ขอบใบเรียบและผิวมันเคลือบ ท้องใบเรียบเป็นสีอ่อนกว่า และมีก้านใบยาวประมาณ 1 – 2 ซม. ใบไม่หลุดร่วงง่ายและมันเป็นเงาสวยงาม
ดอก : ออกดอกเป็นช่อสั้นที่ซอกใบบริเวณปลายกิ่ง มีดอกย่อย กลีบดอกสีขาว เกสรเพศผู้สีเหลือง มีกลิ่นหอม
ผล : เป็นผลสดทรงกลม ปลายผลเป็นติ่งแหลม เมื่อสุกจะมีสีเหลือง

การเพาะพันธุ์ และการดูแลรักษา

กระทิง ชอบแสงแดดจัด มักขึ้นตามป่าใกล้ชายทะเล ป่าดงดิบ พบได้มากทางภาคใต้ ออกดอกช่วงเดือนตุลาคม-ธันวาคม

ขยายพันธุ์ :

เพาะเมล็ด ใช้เวลาประมาณ 1 เดือน ต้นที่ได้จากการเพาะเมล็ด มีข้อดีที่ รูปทรงสวยงาม ดูแลง่าย แต่ต้องใช้เวลานานในการปลูก ประมาณ 3 ปีจึงจะออกดอก
การตอนกิ่ง ใช้เวลาประมาณ 1 เดือนจึงออกราก ต้นที่ได้จากการตอนมีข้อดีที่ออกดอกเร็วภายใน 3 – 6 เดือนหลังตัดกิ่งตอนปลูก

ดิน : ชอบดินทรายระบายน้ำได้ดี แต่ขึ้นได้ในดินเกือบทุกชนิด

น้ำ : ใบจะเป็นมันสวยงามหรือไม่ ขึ้นอยู่กับน้ำที่ได้รับว่ามากพอไหมควรรดวันละ 1 – 2 ครั้ง

การตัดแต่ง : การตัดแต่ง ต้นกระทิง ควรระมัดระวังน้ำยางสีเหลือง จากต้นด้วย เพราะมีความเป็นพิษ

ปุ๋ย : เนื่องจากมีการทนต่อ สภาพแวดล้อมได้ดี ทำให้สามารถใส่ปุ๋ย สูตรทั่วไปได้ คือ สูตร 15-15-15

ปลูกไว้ในกระถางก็ได้ เนื่องจากเป็นไม้ที่เจริญเติบโตช้า (ไม่ควรปลูกไว้ใกล้บริเวณอาคาร เพราะต้นกระทิงระบบรากมีความแข็งแรง อาจทำให้เกิดความเสียหายกับตัวอาคารได้) ใบไม่หลุดร่วงง่ายและมันเป็นเงาสวยงาม ทนดินเค็ม แสงแดดจัด และลมแรงได้เป็นอย่างดี อีกทั้งยังไม่มีโรคและแมลงมารบกวน สามารถควบคุมการออกได้ด้วยการให้น้ำและการใส่ปุ๋ยอย่างถูกต้อง [2]

ประโยชน์ของ กระทิง

น้ำมันจากเมล็ดนำมาใช้
ผสมทำเป็นน้ำมันไบโอดีเซลได้
ยางจากต้นและเปลือก
ต้นใช้แต่งกลิ่น (ไม่ได้ระบุว่าแต่งกลิ่นอะไร)
นิยมปลูกต้นกระทิงเพื่อเป็นไม้ให้ร่มเงา
เนื้อไม้กระทิงสามารถนำมาใช้ในงานก่อสร้าง ทำเครื่องเรือน ทำตู้ ไม้หมอนรถไฟ เครื่องมือเกษตรกรรม เช่น แอก ฯลฯ หรือใช้ทำเรือ และกระดูกงูเรือได้
ทั้งต้นและใบสามารถนำ
มาใช้ทำเป็นยาเบื่อปลาได้
น้ำมันจากเมล็ดสามารถนำมาใช้ประโยชน์ในการปรุงเครื่องสำอาง ผลิตภัณฑ์เสริมความงาม และใช้ทำสบู่ได้

สรรพคุณทางยาของ กระทิง

น้ำมันสกัดจากเมล็ด ใช้ทาแก้ปวดข้อ ทำเครื่องสำอาง
ดอก ให้รสชาติหอมเย็น ใช้เพื่อบำรุงหัวใจ ปรุงยาหอม
ราก เป็นยาใช้ล้างแผล ชวยแก้อาการปวดข้อ ปวดกระดูก
เปลือกต้น ทำยาต้มเป็นยาขับปัสสาวะ ในโรคหนองใน ทาภายนอกแก้บวม
ต้นและเปลือกต้น ให้ยางใช้สำหรับทาแผล เป็นยาฝาดสมานพอกทรวงอกแก้วัณโรคปอด กินจะทำให้อาเจียน เป็นยาระบาย ใช้แต่งกลิ่น ขับปัสสาวะ
ยาง เป็นยาถ่าย ทำให้อาเจียน ยาสมานและกัด ฝ้า

ที่มา : ประโยชน์หรือ สรรพคุณอื่นๆ ของกระทิง [3]

วิธีการใช้ และข้อควรระวัง

วิธีการใช้ :
ใบ เปลือกต้น ราก ถ้าเป็นยาแห้งให้ใช้ครั้งละ 10-15 กรัม ส่วนรากสดให้ใช้ครั้งละ 20-30 กรัม ถ้าใช้ภายในให้นำมาต้มกับน้ำดื่ม หากใช้ภายนอกเพื่อรักษาแผลสดห้ามเลือด แก้เคล็ดขัดยอก อาการปวดบวม ให้ใช้ตามที่ต้องการ
ข้อควรระวัง :
ยาจากสมุนไพรกระทิงมีพิษ เวลาใช้ต้องระมัดระวัง
ยาง จากต้นกระทิงมีพิษ มีฤทธิ์ทำให้อาเจียนและออกฤทธิ์เป็นยาถ่ายอย่างรุนแรง
ใบ กระทิงมีสาร Saponin และสารเมื่อละลายน้ำแล้วจะมีสาร Hydrocyanic acid ออกมา จึงทำให้เป็นพิษต่อมนุษย์และปลา
ผล : ผลของกระทิงไปสกัดด้วยแอลกอฮอล์ 60% จะทำให้สารที่ได้มาไม่เป็นพิษ

สรุป กระทิง ไม้มงคล ปลูกไว้ปกป้องเสนียดจัญไร

สรุป กระทิง พันธุ์ไม้มงคลพระราชทาน ตามความเชื่อ ปลูกไว้เพื่อ ปกป้องเสนียดจัญไรไม่ให้กล้ำกรายเข้ามาในบ้าน เช่นเดียวกับต้นยอ และต้นสารภี ที่ต้องปลูกไว้ทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ประโยชน์มากมาย สรรพคุณทางยาหลายอย่าง