Histamine คือสารเคมีชนิดหนึ่งที่ระบบภูมิคุ้มกันในร่างกายสร้างขึ้น [1] มีความสำคัญมากต่อร่างกายของเรา ถูกผลิตขึ้นภายในร่างกาย จากกรดอะมิโนที่เรียกว่า Histidine ผ่านกระบวนการเอนไซม์ มันถูกเก็บไว้ในเซลล์ Mast cells และ Basophils ในร่างกาย และถูกปล่อยออกมาเมื่อร่างกายตอบสนองต่อสิ่งกระตุ้นทางการแพ้ หรือการอักเสบ
ฮิสตามีนมีความสำคัญต่อร่างกายได้แก่ การขยายหลอดเลือด เพิ่มการระบายของเหลวในเนื้อเยื่อ และกระตุ้นการผลิตน้ำมูก ซึ่งทั้งหมดนี้จะช่วยในการกำจัดสิ่งแปลกปลอม ออกจากร่างกาย นอกจากนี้ยังมีผลต่อการย่อยอาหาร และการทำงานของระบบประสาท
ฮิสตามีนมีความสำคัญต่อระบบการย่อยอาหารโดยการกระตุ้นการผลิตกรดในกระเพาะอาหาร ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในกระบวนการย่อยโปรตีน และช่วยในการดูดซึมสารอาหารต่างๆ นอกจากนี้ยังช่วยในการป้องกันการติดเชื้อในระบบทางเดินอาหาร โดยการสร้างสภาวะกรดที่ไม่เอื้อต่อการเจริญเติบโตของแบคทีเรียที่อาจเป็นอันตราย ช่วยให้กระบวนการย่อยอาหารมีประสิทธิภาพ
ฮิสตามีนมีสำคัญในการควบคุมการนอนหลับ และความตื่นตัว โดยทำหน้าที่เป็นสารส่งสัญญาณในสมอง ที่ช่วยกระตุ้นระบบประสาทให้ตื่นตัว ช่วยป้องกันการหลับในช่วงเวลาที่เราต้องการให้ร่างกายอยู่ในสภาวะตื่นตัว การลดระดับของ histamine ในร่างกายช่วยให้เราสามารถเข้าสู่สถานะการนอนหลับได้
เมื่อร่างกายปล่อยฮิสตามีนมากเกินไป อาจนำไปสู่อาการแพ้ คัน บวม แดง และอาการของโรคลมพิษ รวมถึงอาการของโรคภูมิแพ้ต่างๆ เช่น น้ำมูกไหล จาม และคัดจมูก ในกรณีที่รุนแรง เช่น ช็อกแพ้ (Anaphylaxis) ซึ่งเป็นปฏิกิริยาแพ้รุนแรงที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต การปล่อย Histamine ในปริมาณมากอาจทำให้เกิดการลดลงของความดันโลหิตอย่างรวดเร็ว ทำให้หายใจลำบาก ส่งผลกับหัวใจและหลอดเลือด ต้องรีบรักษาทันทีเพื่อป้องกันผลกระทบที่ร้ายแรง
เมื่อร่างกายปล่อยฮิสตามีนมากเกินไป การรักษาโดยทั่วไปรวมถึงการใช้ยาต้านฮิสตามีน หรือยาแก้แพ้ที่เรารู้จักกันดี เพื่อบล็อกหรือลดผลกระทบ ในร่างกาย สำหรับอาการแพ้ทั่วไป เช่น น้ำมูกไหล คัน หรือโรคลมพิษ ยาต้านฮิสตามีนชนิดไม่ทำให้ง่วงจะช่วยบรรเทาอาการได้ ในกรณีของช็อกแพ้ที่รุนแรง ต้องมีการให้ Epinephrine และรีบทำการรักษา
Epinephrine เป็นการรักษาฉุกเฉินสำหรับช็อกแพ้ (Anaphylaxis) ซึ่งเป็นปฏิกิริยาแพ้รุนแรงที่อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต ทำงานโดยการเพิ่มความดันโลหิต ลดอาการบวม และเปิดทางเดินหายใจ ทำให้สามารถหายใจได้ง่ายขึ้น
ยาแก้แพ้ หรือยาต้านฮิสตามีน ใช้เพื่อบรรเทาอาการของการแพ้ที่ไม่รุนแรง เช่น น้ำมูกไหล คัน และโรคลมพิษ ยาเหล่านี้ทำงานโดยการบล็อกการทำงานของฮิสตามีนในร่างกาย
ฮิสตามีนเป็นสารเคมีที่มีบทบาทสำคัญในร่างกาย ทั้งในด้านการป้องกัน และการเกิดอาการแพ้ การรู้จักและเข้าใจเกี่ยวกับฮิสตามีน ช่วยให้เราสามารถจัดการกับอาการแพ้ได้อย่างถูกต้อง ถ้าหากมีอาการแพ้ที่ไม่รุนแรงมาก ก็สามารถใช้ยาต้านฮิสตามีนหรือยาแก้แพ้ได้ แต่อยากมีอาการแพ้ที่รุนแรงควรได้รับ Epinephrine ที่เป็นการรักษาโดยแพทย์