กรดอะมิโนชนิดหนึ่ง พืชอะไรที่มี Serine สูง

พืชอะไรที่มี Serine สูง

พืชอะไรที่มี Serine สูง เป็นคำถามที่ช่วยเปิดประตู ให้เรามองเห็นความหลากหลาย ของสารอาหารจากพืช ในมุมที่กว้างขึ้น โดยเฉพาะเมื่อซีรีน เป็นกรดอะมิโน ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการ ที่สำคัญหลายอย่างของร่างกาย ซีรีนเกี่ยวข้องกับอาหารรอบตัวเรา มากกว่าที่คิด มาดูกันว่าธรรมชาติ ได้ซ่อนซีรีนไว้ในพืชชนิดไหนบ้าง

  • ซีรีนคืออะไร?
  • ประโยชน์ของซีรีน
  • พืชที่มีซีรีนสูง

กรดอะมิโน ซีรีน คืออะไร?

ซีรีนคือกรดอะมิโนตัวหนึ่ง ที่ร่างกายใช้ในการสร้างโปรตีน และเป็นโครงสร้างพื้นฐาน ของเนื้อเยื่อต่างๆ ในร่างกาย ซีรีนที่พบทั่วไปคือแบบ L-serine ซึ่งร่างกายสามารถสร้างเองได้ จึงจัดอยู่ในกลุ่มกรดอะมิโนไม่จำเป็น แต่ก็ยังพบได้ตามธรรมชาติ ในอาหารจากพืช และสัตว์หลายชนิดเช่นกัน

นอกจากบทบาท ในการสร้างโปรตีนแล้ว ซีรีนยังเป็นวัตถุดิบ ที่ร่างกายใช้ผลิตโมเลกุลสำคัญอื่นๆ เช่นสารที่เกี่ยวข้องกับการทำงานของเซลล์ และการสื่อสารภายในร่างกาย จึงถือเป็นกรดอะมิโน ที่มีบทบาทหลายอย่าง แม้จะเป็นสารที่ร่างกายสังเคราะห์เองได้ แต่ก็ยังมีความสำคัญ ต่อระบบชีวภาพหลายด้านอย่างชัดเจน (29 ตุลาคม 2018) [1]

ประวัติ กรดอะมิโนซีรีน การค้นพบครั้งแรก

ซีรีนถูกค้นพบครั้งแรกในปี 1865 โดย Emil Cramer ผู้แยกสารนี้ออกมาจากโปรตีนในเส้นไหม และตั้งชื่อว่า Serine ตามคำละติน sericum ที่แปลว่าไหม การค้นพบนี้ ถือเป็นจุดเริ่มต้น ที่ทำให้นักเคมีเริ่มสนใจกรดอะมิโนตัวนี้มากขึ้น เพราะพบว่ามีอยู่ในโปรตีนตามธรรมชาติหลายชนิด ต่อมาในช่วงต้นศตวรรษที่ 20

โดยเฉพาะปี 1902 งานของ Emil Fischer และ Hermann Leuchs ช่วยยืนยันโครงสร้าง ทางเคมีของซีรีน อย่างเป็นระบบ ทำให้วงการชีวเคมี เข้าใจบทบาทของมัน ในโปรตีน และกระบวนการชีวภาพต่างๆ ชัดเจนขึ้น นับเป็นช่วงเวลาสำคัญ ที่ทำให้ซีรีนถูกศึกษาต่อเนื่อง จนกลายเป็นกรดอะมิโนพื้นฐาน (4 ตุลาคม 2025) [2]

ประโยชน์ของซีรีน คืออะไร?

  • ช่วยสร้างโปรตีนในร่างกาย ซีรีนเป็นกรดอะมิโน ที่ใช้ประกอบโปรตีน จึงมีบทบาทต่อการเจริญเติบโต การซ่อมแซม และการคงสภาพเนื้อเยื่อต่างๆ
  • จำเป็นต่อการทำงาน ของระบบประสาท ร่างกายใช้ซีรีนสร้างไขมัน เฉพาะทางอย่าง phospholipids และ sphingolipids ซึ่งเป็นส่วนสำคัญ ของเยื่อหุ้มเซลล์ประสาท
  • ช่วยสร้างโมเลกุลสำคัญในร่างกาย ซีรีนเป็นวัตถุดิบสำหรับสร้างสารต่างๆ เช่น เซโรโทนิน, พิวรีน, ไพริมิดีน และสารที่เกี่ยวกับการส่งสัญญาณในเซลล์
  • เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน ซีรีนสนับสนุนการแบ่งตัวของเซลล์ และการผลิตสาร ที่เกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายตอบสนองต่อเชื้อโรคได้ดีขึ้น

พืชที่มีซีรีนสูง มีอะไรบ้าง?

พืชอะไรที่มี Serine สูง

พืชที่มีซีรีนสูงปริมาณต่อ 100 กรัม มีดังนี้

  • ถั่วเหลือง มีซีรีน 2.5–3.0 กรัม ถั่วเหลืองเป็นแหล่งซีรีนจากพืช ที่สูงที่สุด เพราะมีโปรตีนมาก ซีรีนจึงอยู่ในปริมาณสูงตามไปด้วย เหมาะสำหรับสายกินโปรตีนจากพืช
  • สาหร่ายสไปรูลินา มีซีรีน 2.0–2.3 กรัม Super Food จากธรรมชาติ ที่อัดแน่นด้วยกรดอะมิโน ซีรีนในสไปรูลินา มีมากกว่าพืชทั่วไปหลายเท่า โดยเฉพาะแบบผงเข้มข้น
  • เมล็ดฟักทอง มีซีรีน 1.1–1.4 กรัม เมล็ดฟักทองมีโปรตีนสูง จึงมีซีรีนตามธรรมชาติ เหมาะสำหรับโรยสลัด หรือกินเป็นขนมสุขภาพ
  • เมล็ดทานตะวัน มีซีรีนประมาณ 1.0–1.3 g. อุดมด้วยกรดอะมิโนหลากหลาย ซีรีนเป็นหนึ่งในนั้น แถมยังให้ไขมันดี และแร่ธาตุจำนวนมาก
  • ถั่วลูกไก่ มีซีรีนประมาณ 0.9–1.1 g. เป็นแหล่งโปรตีนจากพืชยอดฮิต ซีรีนในถั่วลูกไก่ ช่วยเสริมกระบวนการสร้างโปรตีน และระบบประสาท
  • ถั่วแดง มีซีรีนประมาณ 0.8–1.0 g. ถั่วแดงเป็นถั่วที่ให้ซีรีนพอสมควร และยังมีไฟเบอร์ ที่ช่วยเรื่องระบบย่อยอาหาร
  • ควินัว มีซีรีนอยู่ที่ประมาณ 0.6–0.8 gram เป็นธัญพืชที่ให้กรดอะมิโนครบ ซีรีนอยู่ในปริมาณปานกลาง เหมาะกับคนกินคลีน หรือมังสวิรัติ
  • ข้าวโอ๊ต มีซีรีนอยู่ที่ประมาณ 0.5–0.7 gram มีโปรตีนจากพืชค่อนข้างสูง เมื่อเทียบกับธัญพืชอื่น ซีรีนจึงตามมาติดๆ เป็นตัวเลือกดีของอาหารเช้า
  • Brown rice ข้าวกล้องมีซีรีนอยู่ที่ประมาณ 0.3–0.5 gram แม้ไม่สูงเท่าถั่ว หรือเมล็ดพืช แต่ก็ยังมีซีรีน ในระดับพอช่วยเสริมกรดอะมิโนรวม ของมื้ออาหารได้
  • ผักโขม มีซีรีนอยู่ที่ประมาณ 0.2–0.3 ก. แม้จะไม่ใช่แหล่งโปรตีนสูง แต่ผักใบเขียวอย่างผักโขม ก็มีซีรีนตามธรรมชาติ ในปริมาณเล็กน้อย
  • อะโวคาโด มีซีรีนโดยรวมประมาณ 0.15–0.25 ก. มีซีรีนในระดับต่ำ แต่ยังช่วยเสริมกรดอะมิโนรวม เมื่อทานร่วมกับอาหารโปรตีนอื่น
  • กล้วย มีซีรีนโดยรวมประมาณ 0.1–0.15 ก. เป็นผลไม้ ที่มีซีรีนเล็กน้อย เหมาะกับการเสริมในมื้อว่าง หรือกินคู่กับข้าวโอ๊ต

ถ้าขาดซีรีน จะเป็นยังไง?

การขาดซีรีน ทำให้ร่างกายผลิตส่วนประกอบสำคัญ ของเซลล์ได้ไม่เต็มที่ โดยเฉพาะไขมันชนิดพิเศษ ที่ใช้สร้างเยื่อหุ้มเซลล์ และเนื้อเยื่อประสาท ดังนั้นเมื่อซีรีนมีไม่พอ ระบบประสาท อาจทำงานผิดปกติ เช่นการสื่อสัญญาณช้าลง ความจำลดลง หรือมีอาการชาตามปลายมือปลายเท้า

อาจกระทบกระบวนการสร้างโปรตีน ทำให้การเจริญเติบโต หรือการซ่อมแซมเนื้อเยื่อต่างๆ ช้าลงกว่าปกติ ในบางกรณี โดยเฉพาะผู้ที่มีปัญหาสุขภาพอยู่เดิม เช่นโรคระบบประสาท การอักเสบเรื้อรัง การขาดซีรีน อาจส่งผลชัดเจนขึ้น เพราะร่างกายต้องใช้ซีรีน ในการสร้างสารชีวโมเลกุลหลายชนิด ที่เกี่ยวข้องกับพลังงาน (9 พฤษภาคม 2022) [3]

ข้อเสียของซีรีนเมื่อได้รับมากเกิน คืออะไร?

  • อาจทำให้เสียสมดุล กรดอะมิโนอื่นๆ การกินซีรีนในรูปแบบเสริมมากเกินไป อาจไปรบกวนสมดุลของกรดอะมิโนตัวอื่น ทำให้การทำงานร่วมกัน ของกรดอะมิโนผิดปกติ
  • อาจมีผลต่อระดับน้ำตาลในเลือด งานวิจัยบางชิ้น ระบุว่าการได้รับซีรีนสูง อาจเกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนแปลง ของการเผาผลาญกลูโคสในบางคน
  • อาจเกิดอาการทางระบบประสาท เมื่อเกินความจำเป็น หากได้รับในปริมาณสูงมาก จากอาหารเสริม อาจทำให้เกิดอาการอย่างง่วงซึม สับสน หรือปวดศีรษะในบางราย

พืชอะไรที่มีซีรีนสูง กล่าวโดยสรุป

พืชที่มีซีรีนสูง พบได้มากกว่าที่หลายคนคิด ตั้งแต่ถั่วเหลือง และสาหร่ายสไปรูลินา ที่ให้ปริมาณสูงที่สุด ไปจนถึงเมล็ดฟักทอง เมล็ดทานตะวัน ถั่วลูกไก่ ถั่วแดง ควินัว ข้าวโอ๊ต ข้าวกล้อง รวมถึงผักผลไม้บางชนิดอย่างผักโขม อะโวคาโด และกล้วย การเลือกกินพืชเหล่านี้ สลับหมุนเวียนกัน จะช่วยให้ได้รับซีรีนเพียงพอ

ใครที่ควรทานซีรีนเป็นพิเศษ?

ผู้ที่มีโรคระบบประสาทบางชนิด ผู้ที่มีภาวะอักเสบเรื้อรัง ผู้ที่ฟื้นตัวจากการเจ็บป่วยหรือผ่าตัด รวมถึงผู้สูงอายุ ที่อาจมีการสังเคราะห์กรดอะมิโนลดลง นอกจากนี้ ผู้ที่กินอาหารโปรตีนต่ำเป็นเวลานาน เช่นสายวีแกน ที่ไม่ได้จัดเมนู ให้ครบกรดอะมิโน ก็อาจได้รับซีรีนไม่เพียงพอ อย่างไรก็ตาม การเสริมควรปรึกษาแพทย์ก่อน

ใครที่ไม่ควรทานซีรีนเสริมด้วยตัวเอง?

ผู้ที่มีโรคระบบประสาทบางชนิด หรือโรค Metabolic disorders อยู่ระหว่างการใช้ยา ที่มีผลต่อการทำงานของสมอง และระบบประสาท ควรหลีกเลี่ยงการทานซีรีน ในรูปแบบอาหารเสริมด้วยตัวเอง เพราะอาจไปรบกวนสมดุลกรดอะมิโน และการสื่อสารของเซลล์ประสาทได้ นอกจากนี้ผู้ที่มีโรคไต ก็ควรปรึกษาแพทย์ก่อน

Facebook
Twitter
Telegram
LinkedIn
ข้อมูลผู้เขียน

แหล่งอ้างอิง