แมวน้ำ Harp Seal นักเดินทางแห่งทะเลน้ำแข็ง

J. Kanji
20 พ.ย. 25
16:04
12 views

แมวน้ำ Harp Seal คือหนึ่งในสัญลักษณ์ แห่งผืนน้ำแข็งอาร์กติก ด้วยลวดลายบนลำตัว ที่เป็นเอกลักษณ์ และลูกน้อยสีขาวบริสุทธิ์ ที่หลายคนคุ้นตา พวกมันต้องพึ่งพาน้ำแข็ง เดินทางไกลหลายพันกิโลเมตร และใช้สัญชาตญาณเอาตัวรอด อย่างแม่นยำ บทความนี้จะพาไปรู้จัก กับแมวน้ำชนิดนี้ให้ดียิ่งขึ้น

ลักษณะเด่น และพฤติกรรมของแมวน้ำฮาร์ป
การอพยพ วงจรชีวิต และสถานะอนุรักษ์แมวน้ำฮาร์ป
บทบาทของแมวน้ำฮาร์ป ทางระบบนิเวศ

ลักษณะและการปรับตัว ของแมวน้ำฮาร์ป

แมวน้ำฮาร์ปมีความยาว ประมาณ 1.7–1.9 เมตร และน้ำหนักราว 130–180 กิโลกรัม จุดเด่นที่สุด คือความต่างของสีขน ตามช่วงวัย ลูกแรกเกิดหรือ “whitecoat” มีขนสีขาวฟู สำหรับพรางตัวบนผืนน้ำแข็ง เมื่อเข้าสู่วัยรุ่น ขนจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นเทาอ่อน ก่อนพัฒนาเป็นลวดลายสีเงินเทา พร้อมรูปทรงคล้าย เครื่องดนตรี “ฮาร์ป”

ซึ่งเป็นที่มา ของชื่อสายพันธุ์ ภายใต้ขนหนา ๆ คือชั้นไขมัน (blubber) ที่ช่วยเก็บความอุ่น และเป็นแหล่งพลังงาน ในฤดูที่อาหารขาดแคลน ดวงตาขนาดใหญ่ของพวกมัน ช่วยมองเห็นในน้ำลึก ที่แสงน้อย ส่วนหนวดไวต่อแรงสั่นสะเทือน ทำให้จับการเคลื่อนไหว ของเหยื่อได้แม่นยำ แม้อยู่ในน้ำที่ขุ่น หรือมืดสนิท (28 ตุลาคม 2025) [1]

ที่อยู่อาศัย และเส้นทาง การอพยพของแมวน้ำฮาร์ป

แมวน้ำฮาร์ปอาศัยอยู่ใน แถบมหาสมุทรแอตแลนติกเหนือ ตั้งแต่ Newfoundland ไปจนถึง Greenland และทะเล Barents เป็นสัตว์ที่ใช้ทั้งทะเลลึก และผืนน้ำแข็งตามฤดูกาล โดยเฉพาะช่วงคลอดลูก ที่ต้องการแผ่นน้ำแข็งที่มั่นคง จุดเด่นของพวกมัน คือการอพยพระยะทางไกลถึง 2,500–3,000 กิโลเมตรต่อปี

โดยจะเคลื่อนตัว ตามเส้นทางน้ำเย็น กระแสน้ำ และแหล่งอาหาร หลังฤดูผสมพันธุ์ พวกมันจะว่ายขึ้นเหนือ เพื่อหาอาหาร จากนั้นจึงกลับลงสู่ เขตน้ำแข็งอีกครั้ง ในต้นปีเพื่อคลอดลูก การเดินทางอย่างเป็นจังหวะนี้ สะท้อนให้เห็นความผูกพัน ของพวกมันกับภูมิประเทศ ที่ต้องอาศัยสภาพน้ำแข็งเป็นหลัก

พฤติกรรมของแมวน้ำฮาร์ป และการหาอาหาร

อาหารหลักของแมวน้ำฮาร์ป ได้แก่ ปลา capelin, cod, herring รวมถึงกุ้ง และคริลล์ พวกมันดำน้ำได้ลึก 100–300 เมตร เพื่อหาเหยื่อ และอาศัยหนวด ที่ไวต่อแรงสั่นสะเทือน ในการตรวจจับการเคลื่อนไหว ของปลาบนผืนน้ำแข็ง แมวน้ำฮาร์ปมักรวมตัวเป็นฝูงใหญ่ เพื่อพักผ่อน ดูแลลูก หรือหลบลมหนาว ตามช่วงเวลา

ฝูงเหล่านี้มีบทบาทสำคัญ ในการสื่อสาร และป้องกันภัย พวกมันมีเสียงร้องหลายรูปแบบ ทั้งเสียงเรียกหากัน เมื่อพลัดหลง เสียงเตือนเมื่อพบผู้ล่า และเสียงสื่อสาร ระหว่างแม่กับลูก ซึ่งมีโทนเฉพาะตัว เสียงเหล่านี้ ช่วยให้พวกมันอยู่รอด ในสภาพแวดล้อมที่มีลมแรง ทัศนวิสัยต่ำ และเต็มไปด้วยอันตราย นอกจากนี้แมวน้ำฮาร์ป ยังรู้จักเลือกเวลา

และพื้นที่ล่า อย่างชาญฉลาด พวกมันมักออกหากิน ในช่วงน้ำขึ้น หรือตามกระแสน้ำ ที่พัดพาฝูงปลา เข้ามาใกล้ชายขอบน้ำแข็ง ทำให้ประหยัดพลังงาน ในการดำน้ำยาว ๆ การเลือกใช้ภูมิประเทศ และจังหวะธรรมชาติเหล่านี้ คือหนึ่งในปัจจัยสำคัญ ที่ทำให้แมวน้ำฮาร์ป สามารถดำรงชีวิต ในเขตอาร์กติกได้ อย่างมีประสิทธิภาพ

วงจรชีวิต และการผสมพันธุ์ของแมวน้ำฮาร์ป

แมวน้ำฮาร์ปออกลูกปีละครั้ง ในช่วงกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม บนผืนน้ำแข็ง ที่ค่อนข้างเรียบ และมั่นคง ลูกแรกเกิดหนักราว 10 กิโลกรัม และขนสีขาวล้วน ช่วยพรางตัวจากนักล่า ช่วงหย่านมของลูกแมวน้ำ สั้นมากเพียง 12 วัน แต่น้ำนมของแม่มีความเข้มข้น ของไขมันสูงถึง 40–50% ทำให้ลูกเติบโตอย่างรวดเร็ว

จากนั้นลูกจะเริ่มลอกขน และเปลี่ยนเป็นสีเงินเทา เมื่ออายุประมาณ 3–4 สัปดาห์ แมวน้ำฮาร์ปมีอายุเฉลี่ย 25–35 ปี และช่วงผสมพันธุ์ของตัวเต็มวัย จะเกิดหลังจากหย่านมไม่นาน โดยตัวผู้มักแสดงพฤติกรรม เพื่อดึงดูดตัวเมีย ทั้งเสียงร้อง และท่าทางแสดงอำนาจ

สถานะอนุรักษ์แมวน้ำฮาร์ป และภัยคุกคาม

ข้อมูลการประเมินปี 2019 โดยหน่วยงานวิจัยทางทะเล ในแอตแลนติกเหนือ ระบุว่าแมวน้ำฮาร์ปใน Northwest Atlantic มีประชากรราว 7.4 ล้านตัว ซึ่งเป็นหนึ่งในประชากร ที่มีขนาดใหญ่ที่สุด ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมทะเล (กรกฎาคม 2021) [2]

ตามข้อมูล IUCN อัปเดตปี 2015 สายพันธุ์นี้ถูกจัดให้อยู่ในสถานะ Least Concern เนื่องจากประชากร ยังคงพบได้จำนวนมาก ในธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม แนวโน้มภัยคุกคาม กำลังทวีความชัดเจน โดยเฉพาะภาวะโลกร้อน ที่ทำให้น้ำแข็งละลาย เร็วกว่าค่าเฉลี่ย ส่งผลให้พื้นที่คลอดลูกของพวกมัน ลดลงอย่างน่ากังวล (2015) [3]

ลูกแมวน้ำจำนวนหนึ่ง ต้องลงน้ำก่อนที่ร่างกาย จะพัฒนาเต็มที่ นำไปสู่อัตราการรอดชีวิต ที่ลดต่ำลง นอกจากนี้ ยังมีปัญหาการติดอวน การปะทะกับเรือ รวมถึงการแข่งขันด้านอาหาร กับอุตสาหกรรมประมง ซึ่งล้วนกระทบ ต่อการอยู่รอดของพวกมัน ในระยะยาว

ความสำคัญของแมวน้ำฮาร์ปต่อระบบนิเวศ

แมวน้ำฮาร์ปเป็นผู้ล่าระดับกลาง ในระบบทะเล ช่วยควบคุมจำนวนปลา และกุ้ง และเป็นตัวเชื่อมโยงพลังงาน ระหว่างเขตน้ำแข็ง กับทะเลลึก งานวิจัยปี 2017 ชี้ว่าในปีที่น้ำแข็งใน Gulf of St. Lawrence บางและละลายเร็ว อัตราการรอดชีวิต ของลูกแมวน้ำ ลดลงอย่างชัดเจน ส่งผลต่อโครงสร้างประชากร และเสถียรภาพ ของระบบนิเวศในระยะยาว

ลูกแมวน้ำที่ซ่อนตัวในโพรงหิมะ ใต้แผ่นน้ำแข็ง ยังอาจถูกล่าโดย Arctic Fox (สุนัขจิ้งจอกอาร์กติก) ซึ่งมีประสาทดมกลิ่นไว และสามารถขุดโพรง เข้าถึงลูกแมวน้ำได้ ทำให้ช่วงวัยแรกเกิด เป็นช่วงที่เสี่ยงมากเป็นพิเศษ

แมวน้ำฮาร์ปยังเป็นเหยื่อ ของผู้ล่าขนาดใหญ่ เช่น ปลาวาฬเพชฌฆาต และหมีขั้วโลก การมีอยู่ของพวกมัน จึงเป็นตัวสะท้อนความสมบูรณ์ ของระบบทะเล หากจำนวนลดลง อย่างผิดปกติ อาจเป็นสัญญาณ ของการเปลี่ยนแปลงเชิงลึก ในระบบนิเวศ หากแนวโน้มนี้ดำเนินต่อไป อาจส่งผลต่อความมั่นคง ของห่วงโซ่อาหาร ในแถบอาร์กติกโดยรวม

บทสรุป เรื่องราวของแมวน้ำฮาร์ป

แมวน้ำ Harp Seal เป็นสัตว์ที่ทั้งสวยงาม และแข็งแกร่ง พวกมันเดินทางไกล ด้วยสัญชาตญาณที่ สืบต่อกันมาหลายชั่วอายุ สร้างความสมดุล ให้ระบบนิเวศของอาร์กติก และสะท้อนสภาพสิ่งแวดล้อม ที่เปลี่ยนไปอย่างชัดเจน โลกของเรายังคงต้องพึ่งพา ผืนน้ำแข็งที่มั่นคง เพื่อให้สัตว์ทะเล ผู้เดินทางไกลเหล่านี้ ดำรงอยู่ต่อไปในอนาคต

ทำไมลูกแมวแมวน้ำฮาร์ป ถึงมีขนสีขาว ?

เพื่อพรางตัวบนผืนน้ำแข็ง และช่วยรักษาความอบอุ่น ในช่วงแรกเกิดก่อนลอกขน ขนสีขาว ยังสะท้อนแสงแดดได้ดี ทำให้ร่างกาย ไม่สูญเสียความร้อนเร็วเกินไป ในสภาพแวดล้อมที่หนาวจัด

แมวน้ำฮาร์ปอพยพไกลแค่ไหน ?

บางฝูงสามารถอพยพไกลได้ถึง 2,500–3,000 กิโลเมตรต่อปี โดยเคลื่อนตามเส้นทางน้ำเย็น และแหล่งอาหารสำคัญ ในแอตแลนติกเหนือ การเดินทางนี้ ต้องอาศัยสัญชาตญาณ และพลังงานจำนวนมาก ทำให้แมวน้ำฮาร์ป เป็นหนึ่งใน สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ที่มีรูปแบบการอพยพ น่าทึ่งที่สุด